—
Yerel Yönetimlerde Verimsizlik ve Yolsuzluk Sorunları Üzerine Uzman Görüşü
Kamu yönetimi uzmanı Prof. Dr. Zakir Avşar, 31 Mart yerel seçimleri sonrası gündemde olan yerel yönetimlerin durumu üzerine bir değerlendirme yazısı kaleme aldı. Avşar, yazısında yerel yönetimlerde görülen verimsizlik, yolsuzluk, kayırmacılık ve kaynak israfı gibi sorunlara dikkat çekerek, bu durumun nedenlerini ve çözüm yollarını analiz etti.
Son dönemde yerel yönetimlerin sıkça tartışıldığını belirten Prof. Avşar, bu tartışmaların genellikle verimsizlik, yolsuzluk, yozlaşma, rüşvet, irtikâp, kayırmacılık, kötü yönetim ve kaynakların israfı gibi olumsuz konular etrafında yoğunlaştığını ifade etti. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinin üzerinden fazla zaman geçmemesine rağmen bu eleştirilerin devam ettiğine dikkat çekti.
Seçim Süreci ve Değerlendirme Eksikliği
Avşar, seçim döneminde adayların vaatlerde bulunduğunu, ancak vatandaşların karar verirken veya seçerken yeterince gerçekçi bir değerlendirme yapıp yapmadığını sorguladı. Skandallar, kaynak sıkıntıları veya işlerin aksaması gibi somut sorunlar ortaya çıkmadıkça kötü yönetimlerin, verimsizlik nedenlerinin ve iyileşme yollarının yeterince araştırılmadığına işaret etti.
Kamu Yönetimi İlkeleri ve Yerel Yönetimlerin Rolü
Yazısında kamu yönetiminin temel prensiplerine değinen Prof. Avşar, ❝Kamu yönetimi, bir toplumun kaynaklarını adil, etkili ve verimli biçimde kullanarak kamu yararını önceleyen bir anlayışla hareket etmek zorundadır.❞ dedi. Yerel yönetimlerin bu sorumluluğun sahadaki en görünür aktörleri olduğunu, vatandaşla en fazla temasta bulunan bu kurumların iyi yönetişim ilkelerini benimsediklerinde hem hizmet kalitesini artıracaklarını hem de kamu güvenini pekiştireceklerini vurguladı. Verimsizlik, kaynak israfı ve etik dışı uygulamaların hem teknik hem de kurumsal yapısal önlemlerle aşılabileceğini belirtti.
Kurumsal Kapasite ve Liyakat Vurgusu
Etkin ve verimli kamu hizmeti üretiminin büyük ölçüde kurumsal kapasiteye bağlı olduğunu belirten Avşar, insan kaynağı yeterliliği, hizmet içi eğitim, liyakate dayalı atama sistemleri ve performans yönetiminin bu kapasitenin temelini oluşturduğunu yazdı. Belediyelerde görevli personelin yalnızca mevzuata değil, çağdaş şehircilik, katılımcı yönetişim ve dijital dönüşüm konularına da hakim olması gerektiğini savundu. Bu bağlamda, hizmet içi eğitimlerin yaygınlaştırılması ve personel seçimi/terfi süreçlerinde şeffaf, objektif ve performansa dayalı kriterlerin esas alınması gerektiğini önerdi.
Şeffaflık ve Kamuoyu Denetiminin Önemi
Prof. Avşar’a göre, kamu kaynaklarının etkin kullanımı ve kamuoyu denetiminin sağlanması için şeffaflık vazgeçilmezdir. Şeffaflığın sadece bilginin varlığı değil, aynı zamanda anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir biçimde erişilebilir olması anlamına geldiğini belirtti. Belediyelerin tüm harcama kalemleri, ihaleleri, satın alma süreçleri ve taşınmaz yönetimi gibi alanlarda açık veri portalları oluşturması, bu verileri düzenli güncellemesi ve sade bir dille kamuoyuna sunması gerektiğini yazdı.
Vatandaş Katılımının Güçlendirilmesi
Hizmetlerin daha etkili ve adaletli sunumu için karar alma süreçlerine vatandaşın ve sivil toplumun aktif katılımının sağlanması gerektiğini vurgulayan Avşar, bunun ihtiyaçlara uygun politika üretimini kolaylaştıracağını ve uygulamada meşruiyeti artıracağını ifade etti. Mahalle meclisleri, vatandaş forumları, dijital katılım platformları gibi yapıların yaygınlaştırılması ve stratejik planlama/bütçe oluşturma süreçlerinde halkın görüşlerine açık alanların sistematik olarak inşa edilmesi gerektiğini belirtti.
Etik Mekanizmalar ve Denetim Süreci
Yolsuzluk, rüşvet ve irtikap gibi etik dışı davranışların önüne geçmenin yolunun sadece cezalandırıcı değil, önleyici yapılar kurmaktan geçtiğini yazan Prof. Avşar, kurumsal etik kültürünü güçlendirmek için belediyelere bağlı bağımsız etik komisyonları kurulmasını, kamu görevlileri için düzenli etik farkındalık eğitimleri yapılmasını ve iç denetim birimlerinin bütüncül bir denetim perspektifiyle çalışmasını önerdi. Türkiye’de Sayıştay denetim raporlarının kamuoyuna sunulmasına rağmen etkisinin sınırlı kaldığını, sivil toplum ve akademik çevrelerin bu raporları daha geniş kitlelere aktarmasının ve denetim sonuçlarının uygulanabilirliğinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.
Dijital Dönüşümün Rolü
Verimlilik artışı için dijital teknolojilerden yararlanmanın elzem olduğunu ifade eden Avşar, akıllı şehir uygulamaları, veri odaklı yönetim sistemleri ve yapay zeka destekli karar destek mekanizmaları sayesinde kaynak tahsisinin daha adil yapılabileceğini, hizmetlerde anlık kalite kontrol sağlanabileceğini ve yönetim süreçlerinin hızlanıp şeffaflaşabileceğini yazdı.
Kamu Yararı, Etik Sorumluluk ve Seçmenlerin Rolü
Prof. Dr. Zakir Avşar, yerel yönetimlerin sadece hizmet sunan değil, aynı zamanda toplumsal güveni inşa eden kurumsal yapılar olduğunu hatırlatarak, verimsizlik, yolsuzluk ve kaynak israfıyla mücadelenin idari bir gereklilik olmanın ötesinde etik bir sorumluluk olduğunu vurguladı. Kamu yararı bilinciyle hareket eden herkesin bu süreçte rolü olduğunu belirterek, eleştiri yerine yapıcılık, suçlama yerine çözüm odaklılık ve bireysel menfaat yerine ortak iyilik ilkesi etrafında birleşmenin daha adil, şeffaf ve verimli bir kamu yönetimi için yol açacağını ifade etti. Yazısının sonunda, vatandaşların göreve getirdikleri kişilerin vaat ettiklerini yapabilme kapasitesini ölçmeleri gerektiğini belirtti. Avşar, ❝Hizmet gelmiyorsa, şehirler yaşanmaz oluyorsa, kaynaklar buharlaştırılıyorsa, kayırmacılık sıradanlaşıyorsa, yolsuzluk ve yozlaşma yaygınlaşıyorsa: sorumluluk, özünde ısrar, inat ve partizanlıkla oy veren ve geleceğimizi umursamayan seçmenlerde değil mi?❞ sorusunu yönelterek, aksi takdirde benzer hatalara düşülmesinin ve aynı sonuçlarla karşılaşılmasının kaçınılmaz olduğunu savundu.
—
