2024 yılında kültür harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 0,9 olarak hesaplanırken, devlet ve hane halkı harcamalarında önemli artışlar kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 yılı kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki payı yüzde 0,9 olarak belirlendi. Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 49,1 seviyesinde gerçekleşti. Devletin kültür alanındaki harcamaları, bir önceki yıla kıyasla yüzde 76,1 artış göstererek 200 milyar 369 milyon 171 bin liraya yükseldi.
Bu devlet harcamalarının yüzde 67,8’i merkezi yönetim tarafından gerçekleştirildi. Kültür harcamaları kalemleri arasında en büyük payı yüzde 17,7 ile kültürel miras oluşturdu. Öte yandan, hane halklarının kültür harcamalarında da dikkat çeken bir yükseliş yaşandı.
2024 yılında hane halkı kültür harcamaları yüzde 91,5 oranında artarak 203 milyar 807 milyon 948 bin liraya ulaştı. Hane halkı harcamalarının dağılımında bilgi işlem ekipmanları yüzde 25, kültürel hizmetler yüzde 24,3 ve kitaplar yüzde 18,1 pay aldı.
Kültür sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin faktör maliyetiyle ürettiği katma değer ise yüzde 73,9 artışla 188 milyar 547 milyon 288 bin liraya çıktı. Bu katma değerin yüzde 20,7’si kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması faaliyetlerinden elde edildi. Sinema filmi, video ve televizyon programı üretimi ile ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri yüzde 13,1 pay alırken, mimarlık alanındaki girişimler yüzde 11,6 katkı sağladı.
Kültürel mal ihracatı geçen yıla göre yüzde 8,1 artışla 9 milyar 876 milyon 466 bin dolara yükseldi. Kültürel mal ithalatı ise yüzde 166 gibi yüksek bir oranda artarak 7 milyar 336 milyon 440 bin dolar seviyesine ulaştı. 2024’te kültürel mal ihracatının toplam ihracat içindeki payı yüzde 4,2, ithalatın payı ise yüzde 2,3 olarak kayıtlara geçti. Hem ithalat hem de ihracatta en büyük payı el sanatları ürünleri aldı.
Kültürel istihdam 2024 yılında yüzde 6,5 artışla 957 bin kişiye ulaştı ve toplam istihdamın yüzde 2,9’unu teşkil etti. Çalışanların demografik dağılımında erkeklerin oranı yüzde 52,2 iken, kadınların oranı yüzde 47,8 olarak tespit edildi. Eğitim düzeyine bakıldığında, çalışanların yüzde 45,4’ü yükseköğretim mezunu olarak öne çıktı.
Kültürel istihdamın büyük bir kısmı kültürel mesleklerde yoğunlaştı; bu oran yüzde 79,9 olarak belirlendi. Kültürel alandaki en büyük istihdam payı yüzde 32,6 ile el sanatları çalışanlarına aitti. Mimarlar, planlamacılar, harita mühendisleri ve tasarımcılar yüzde 19,2 pay ile ikinci sırada yer aldı. Kadınların kültürel istihdam içindeki en düşük orana sahip olduğu alan yüzde 28,2 ile sanat, kültür ve mutfakla ilgili yardımcı profesyonel meslekler oldu.
