Türkiye’nin Göller Bölgesi’ndeki kayaçlar, Mars’taki benzer oluşumların kökenini ve oluşum süreçlerini anlamak için uluslararası bilimsel araştırmaların merkezi haline geldi. Özellikle Burdur’un Yeşilova ilçesindeki Salda Gölü’nde bulunan magnezyum karbonatların Mars’taki Jezero Krateri’nde keşfedilen karbonatlarla gösterdiği benzerlik, bilim dünyasının bu bölgeye olan ilgisini yoğunlaştırdı. NASA’nın Mars’a gönderdiği “Perseverance” aracının da bu yönde çalışmalarını sürdürdüğü biliniyor.
Bu kapsamda, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) araştırmacıları, Salda Gölü ve çevresindeki kayaçları mercek altına aldı. İTÜ Jeomikrobiyoloji-Biyojeokimya Laboratuvarı ile University College London’a bağlı Mullard Space Science Laboratory (MSSL) arasında bilimsel bir iş birliği başlatılarak Göller Bölgesi’ndeki farklı kayaç türleri ayrıntılı biçimde inceleniyor.
Mars Araştırmaları İçin Kullanılan Yöntemler
Araştırma kapsamında, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Rosalind Franklin Mars gezgininde bulunan PanCam ve Enfys cihazlarının emülatörleri kullanılarak kayaç analizleri gerçekleştiriliyor. Uzaktan algılama yöntemleri ile elde edilen jeokimyasal ve jeolojik veriler, Mars’taki karbonat oluşum süreçlerine ışık tutacak şekilde değerlendiriliyor. Halihazırda Mars’taki Rosalind Franklin sondasından gelen verilerle, Göller Bölgesi’nden elde edilecek analizler karşılaştırılarak yeni çıkarımlar yapılması hedefleniyor.
Göller Bölgesi’nin Mars Araştırmalarındaki Önemi
İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve araştırma grubu lideri Prof. Dr. Nurgül Balcı, yalnızca Salda Gölü değil, Göller Bölgesi’ndeki diğer kayaç örneklerinin de Mars araştırmaları için büyük önem taşıdığını belirtti. Mars’ta yaygın olarak bulunan magnezyum karbonatların farklı oluşum biçimleri ve bu süreçlerin kayaçlarda bıraktığı izler, Dünya’daki benzer ortamlarda yapılan detaylı incelemelerle karşılaştırılıyor.
Prof. Dr. Nurgül Balcı, ❝Göller Bölgesi’ndeki diğer örneklerin de büyük önem taşıdığını❞ vurgulayarak, ❝Bu karbonatların farklı şekillerde oluşmuş olabileceğini ve bu çeşitliliğin kayaçlar üzerinde bıraktığı izlerin incelenmesiyle Mars’taki karbonatların kökenine dair yeni veriler elde edileceğini❞ ifade etti. Prof. Dr. Balcı, University College London’daki Mars Laboratuvarı ile yürütülen ortak çalışmaların, Mars’ta elde edilen spektral analiz verilerinin Dünya’daki benzer örneklerle karşılaştırılmasını sağladığını kaydetti.
Mars’taki Su Kütleleri ve Gelecek Adımlar
Prof. Dr. Balcı, ❝Mars’taki karbonatlar, geçmişte büyük su kütlelerinin varlığına işaret ediyor❞ diyerek, bu su döngüsünü ve etkilerini anlayabilmek için Dünya’daki benzer ortamlarda yapılacak detaylı çalışmaların önemine dikkat çekti. Salda Gölü’nün bu tür çalışmalar için bilimsel bir kapı açtığını belirten Balcı, Göller Bölgesi’nin düşünülenden çok daha fazla jeolojik ve mineralojik benzerlik taşıdığını keşfettiklerini dile getirdi. Bu çalışmaların sadece gezegen bilimi ve yaşam arayışına katkı sunmakla kalmayacağını, aynı zamanda gençler arasında bilimsel ilgiyi artıracağını ifade eden Prof. Dr. Balcı, kurulması önerilen ve yakında faaliyete geçmesi beklenen Salda Bilim Merkezi’nin bu alandaki farkındalığı artırmada önemli rol oynayacağını sözlerine ekledi.
