Birleşmiş Milletler (BM) Orman Forumu Başkanı ve orman yüksek mühendisi İsmail Belen, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayımlanan “Dünyanın Ormanlarının Durumu 2024” raporunu değerlendirdi. Belen, dünya genelinde ormanların yangın, zararlılar ve aşırı kullanım gibi baskılar nedeniyle alan ve kalite kaybettiğini belirterek, Türkiye’nin ise bu küresel eğilimin aksine orman varlığını artıran ve yangınla mücadeledeki etkinliğiyle öne çıkan ülkelerden biri olduğunu ifade etti. Küresel ormanlardaki kayıpların parçalanmış ekosistemlere yol açtığına dikkat çekildi.
Küresel Orman Kayıpları ve Yangınların Etkisi
Belen’in rapor değerlendirmesine göre, dünya genelinde ormanlar ciddi tehdit altında bulunuyor. 2023 yılında orman yangınları sebebiyle atmosfere 6.687 megaton karbondioksit salındığı, bu miktarın Avrupa Birliği’nin yıllık fosil yakıt emisyonunun iki katına ulaştığı bilgisi verildi. Her yıl ortalama 340 ila 370 milyon hektarlık alanın yangınlardan etkilendiği ve bunun 67 milyon hektarının doğrudan ormanlık alan olduğu belirtildi. Son on yılda orman yangınlarında yıllık ortalama %5,4’lük bir artış yaşandığı ve bu artışın başlıca sebebinin iklim değişikliği olduğu vurgulandı.
Türkiye’nin Ormancılık Başarısı
İsmail Belen, küresel orman kaybı trendine karşı Türkiye’nin uyguladığı orman politikalarının örnek teşkil ettiğini aktardı. Türkiye’nin orman alanının 1973 yılında 20,2 milyon hektar iken, 2024 itibarıyla 23,4 milyon hektara ulaştığı belirtildi. Aynı dönemde ormanların verimlilik oranının %44’ten %59’a, orman servetinin ise %92 artışla 935 milyon metreküpten 1,8 milyar metreküpe yükseldiği bilgisi paylaşıldı.
Türkiye’nin Küresel Sıralamadaki Yeri ve Ağaçlandırma Faaliyetleri
Dünya genelinde 1970’lerden bu yana orman alanları azalma eğilimindeyken, Çin, Hindistan ve Türkiye gibi bazı ülkelerin bu trendi tersine çevirmeyi başardığı ifade edildi. FAO verilerine göre Türkiye, 2015 yılında orman varlığını artıran ülkeler arasında 46. sırada yer alırken, 2020 yılında 27. sıraya yükseldi. Türkiye’nin 2020 yılında dünyada en fazla ağaçlandırma yapan ülkeler arasında Avrupa’da birinci, dünyada ise dördüncü sıraya yerleştiği kaydedildi.
Yangınlarla Mücadele Kapasitesi ve Altyapı
Türkiye’nin orman yangınlarına hazırlık ve müdahale kapasitesinin de güçlü olduğu belirtildi. Yangınlara ilk müdahale süresinin ortalama 15 dakikaya kadar düşürüldüğü ve bu sürenin 12 dakikaya indirilmesinin hedeflendiği açıklandı. Yangınla mücadelede yaklaşık 25 bin personelin görev yaptığı, 100’e yakın helikopter ve 30 uçağın aktif olarak kullanıldığı bilgisi verildi. Türkiye’nin 12 orman fakültesi, 22 bin kayıtlı orman mühendisi ve 200 yıllık köklü bir ormancılık teşkilatına sahip olduğu, Antalya’da bulunan yangın eğitim merkezinin ise dünya çapında faaliyet gösterdiği vurgulandı.
İklim Değişikliğinin Etkisiyle Değişen Yangın Risk Haritası
Belen, iklim değişikliğinin etkisiyle orman yangın riskinin coğrafi olarak kuzey bölgelere kaydığına dikkat çekti. Trabzon, Artvin, Karabük ve Kastamonu gibi Karadeniz illerinin artık yangına hassas bölgeler arasına girdiğini belirten Belen, bu durumun sadece Türkiye’ye özgü olmadığını, Kanada, Sibirya ve İskandinav ülkelerinde de benzer tehditlerin ortaya çıktığını ifade etti.
Ormanlar Toplumun Ortak Değeridir
Sürdürülebilir yapı malzemeleri arasında ahşabın çelik ve çimentoya kıyasla çok daha düşük karbon salımı yaptığını belirten Belen, yerli, yenilenebilir ve enerji kaynağı olan ahşabın kullanımının teşvik edilmesi gerektiğini vurguladı. Orman Genel Müdürlüğü liderliğinde yürütülen gönüllü eğitim çalışmalarıyla sivil toplum kuruluşları, öğrenciler ve orman köylülerinin sürece dahil edildiğini belirten Belen, ❝Ormanlar yalnızca devletin değil, toplumun ortak değeridir❞ diyerek orman bilincinin yaygınlaştırılmasının önemine işaret etti.
