6 Şubat depremlerinden etkilenen Hatay’ın kültürel mirasını korumak amacıyla, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi öncülüğünde kapsamlı bir dijital arşiv çalışması tamamlandı.
6 Şubat 2023 depremlerinin büyük yıkıma neden olduğu Hatay’da, kentin kültürel unsurlarının gelecek nesillere aktarılması hedefleriyle “Antakya’nın Belleği: Antakya Kentsel Kolektif Belleğin Korunması ve Dijitalleştirilmesi Yoluyla Paylaşılması” projesi yürütüldü.
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (HMKÜ) Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alim Koray Cengiz’in liderliğindeki proje, TÜBİTAK 1001-ÇABA programı desteği aldı.
Projeye, Dokuz Eylül, Beykent, Akdeniz ve Atatürk üniversitelerinden akademisyenler de dahil oldu. Çalışma, depremden etkilenen Hatay’ın kültürel yapısını dört ana başlık altında inceledi: “mekanlar ve yerler”, “yemekler ve tatlar”, “kültürel çeşitlilik” ve “zanaatlar ve meslekler”.
Saha araştırmaları, arşiv incelemeleri ve birebir görüşmeler yoluyla zenginleştirilen süreçte, kentin toplumsal hafızasına tanıklık eden zanaatkârlar ve bölge sakinleriyle de röportajlar gerçekleştirildi. Bu içerikler, “bellekantakya.com” adlı dijital platformda kamuoyuna açıldı.
Platformda Habib-i Neccar ve Ulu Camii gibi tarihi mekanlardan Antakya evlerine kadar 20 farklı mekân hakkında detaylı bilgiler sunuluyor. Ayrıca künefe ve kaytaz böreği gibi yöresel lezzetler ile ayakkabıcılık, kilim dokumacılığı gibi zanaatlar da dijital olarak arşivlendi.
Antakya’nın çok kültürlü yapısını içeren “Kültürel çeşitlilik” başlığı da dijital ortama taşındı. Proje kapsamında, kentin belleğini yansıtan “Dünün Sesleri: Antakya’nın Belleği” isimli 17 dakikalık bir belgesel de hazırlandı.
HMKÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alim Koray Cengiz, yaklaşık 200 kişiyle görüşüldüğünü ve 180 video kaydı alındığını belirtti. Cengiz, çalışmanın temel amacını, kentin kültürünü, birlikte yaşama alışkanlığını ve belleğini gelecek kuşaklara aktarmak olarak açıkladı. Cengiz, ❝Depremle insanlar sadece evlerini ve yakınlarını değil, kente ait uzamı da kaybetti. Biz bu çalışma ile şehrin geçmişteki halini kayıt altına almak, hatırlatmak ve aynı zamanda kentle bir veda niteliği oluşturmak istedik❞ ifadelerini kullandı.
Bu dijital arşiv projesinin, Hatay’ın kültürel sürdürülebilirliğine katkı sağlaması ve bölge için kapsamlı bir referans kaynağı oluşturması hedeflenmektedir.
