Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, Türkiye madenciliğinde stratejik dönüşüm başlattıklarını ve 37 kritik madeni özel statüye aldıklarını açıkladı.
Kamu, özel sektör ve akademiyi bir araya getiren bir zirve gerçekleştirildi. Etkinlikte ayrıca Eti Maden ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) kuruluşunun 90. yılı da kutlandı. Zirvede konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, madencilik sektörünün geleceğine dair önemli mesajlar verdi.
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin maden çeşitliliği açısından küresel ölçekte önemli bir potansiyele sahip olduğunu belirtti. Türkiye’de dünyada var olan 90 farklı maden türünün 70’inin bulunduğunu ve bu çeşitlilikle dünyada 7. sırada yer alındığını ifade etti. Bayraktar, bu varlıkların ülkenin stratejik önemini artırdığını vurguladı.
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin enerji bağımsızlığı hedefleri doğrultusunda madencilikteki dışa bağımlılığı sonlandırma amacında olduklarını dile getirdi. Kritik minerallerin savunma sanayi, elektrikli araç bataryaları ve yenilenebilir enerji teknolojileri için hayati öneme sahip olduğunu belirten Bayraktar, ❝madenciliğin artık ulusal güvenlik meselesi❞ olduğunu kaydetti.
Bakanlık, ilk kez hazırlanan Kritik ve Stratejik Madenler Raporu’nu tamamladı. Bu kapsamda, 37 maden türünün hukuki güvence altına alındığı ve bu madenlerin arz güvenliği, stok planlaması ile yatırım teşviklerinin yeni bir modelle yönetileceği açıklandı.
Ayrıca, altın üretim hedeflerine de değinildi. Mevcut 40 ton olan altın üretiminin 100 tona çıkarılma potansiyelinin bulunduğunu belirten Bayraktar, bunun iç tüketimi dengeleyip dışa bağımlılığı azaltacağını söyledi.
Madencilik faaliyetlerinde teknoloji ve denetim mekanizmalarının uluslararası standartlara taşındığı belirtildi. Bayraktar, 2025’in ilk 10 ayında 1323 firmaya idari para cezası uygulandığını ve 2043 faaliyet durdurma kararı alındığını paylaştı. ❝Radar, sonar, drone, elektronik takip ve dijital alarm sistemleriyle artık dünya standartlarında denetim yapıyoruz❞ şeklinde konuştu.
Rehabilitasyon süreçlerine dair de önemli bir değişiklik yapıldığı ifade edildi. Artık rehabilitasyonun kazı bittikten sonra değil, ❝üretimle eş zamanlı yürütüleceği❞ açıklandı.
MTA ve Eti Maden’in 90. kuruluş yıl dönümünde elde edilen başarılar özetlendi. Eti Maden’in 2024 yılında 2,5 milyon ton bor satışı ile 1 milyar 322 milyon dolar gelir elde ettiği kaydedildi. MTA’nın Eskişehir Beylikova’da keşfettiği 694 milyon tonluk nadir toprak elementi kaynağının dünya sıralamasında ikinci olduğu bilgisi paylaşıldı. Ayrıca, Eskişehir Kırka’da bulunan lityum karbonat tesisinin endüstriyel üretime hazırlandığı duyuruldu.
Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Yılmaz, sektörün karşılaştığı temel sorunların yanlış toplumsal algılar olduğunu belirtti. Yılmaz, ❝Bir kötü örnek, yüzlerce doğru uygulamayı görünmez kılıyor❞ diyerek algı yönetiminin kritik önem taşıdığını ifade etti. Yılmaz, sektörün insan hayatını koruma, doğaya duyarlı olma ve şeffaflık beklentilerine yanıt vermek üzere Türkiye’ye özgü milli sürdürülebilir madencilik modelinin (TSM) geliştirildiğini aktardı.
Yılmaz ayrıca, madenciliğin ekonomik bağımsızlığın temeli olduğunu ve bu alandaki geri çekilmenin 60 milyar dolarlık maden ithalatıyla dışa bağımlılığı artırdığını söyledi. Konuşmasının sonunda, kadın madencilerin sektördeki artan rolüne dikkat çekerek 4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nü kutladı.
