YKS ve LGS sınavları yaklaşırken öğrencilerde artan sınav kaygısına dikkat çeken uzmanlar, özellikle ailelerin çocuklarını akranlarıyla kıyaslamasının performanslarını olumsuz etkilediği uyarısında bulundu.
Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı (YKS) ve Liselere Geçiş Sınavı (LGS) tarihleri yaklaşırken, öğrencilerde ve ailelerde yaşanan sınav kaygısı gündemde. Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş, kaygının belirli düzeyde faydalı olabileceğini, ancak yoğunlaştığında öğrenilen bilgilerin kullanımını engelleyerek performansı düşürdüğünü belirtti.
Sınav Kaygısı Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Sınav kaygısının; sınav öncesinde, sırasında ya da sonrasında ortaya çıkabilen yoğun endişe hali olduğunu vurgulayan Psikolog Güneş, ❝Bu durum; dikkat dağınıklığı, unutkanlık, mide bulantısı, kalp çarpıntısı gibi fiziksel ve zihinsel belirtilerle kendini gösterebilir. ‘Başaramayacağım, yetersizim’ gibi felaket senaryoları ise kaygının daha da artmasına neden olabilir,❞ dedi.
Kaygının Performansa Etkisi ve Yönetimi
Sınav öncesi duyulan kaygının tamamen kötü bir şey olmadığını belirten Klinik Psikolog Derya Büşra Güneş, ❝Faydalı kaygı, öğrenciyi motive edebilir. Ancak bu kaygı aşırı hale gelirse dikkat bozulur, düşünce uçuşmaları yaşanır ve öğrencinin başarısı düşebilir,❞ şeklinde konuşarak duygunun doğru tanınması gerektiğini vurguladı.
Ailelerin Rolü ve Akran Kıyaslamasının Tehlikesi
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş, sınav kaygısının yalnızca öğrencilerde değil, ebeveynlerde de yoğun şekilde hissedilebildiğine dikkat çekti. ❝Sınav dönemlerinde ailelerin tutumu, çocukların kaygı düzeyini doğrudan etkiler. Özellikle sınavı bir ‘başarı ya da başarısızlık’ göstergesi olarak görmek, çocukların üzerindeki baskıyı artırır. Bu da sınav performansını olumsuz etkileyebilir,❞ dedi. Akran kıyaslamalarının öğrenciler üzerinde stres ve değersizlik hissi yaratabileceğini vurgulayan Güneş, ailelerin bu tutumdan kaçınması gerektiğini belirtti.
Ailelerin, çocuklarını arkadaşlarıyla veya kardeşleriyle kıyaslamaktan kaçınması gerektiğini yineleyen Güneş, ❝Her çocuğun ilgi alanı, öğrenme kapasitesi ve gelişim hızı farklıdır. Başkalarının puanı, başarı sırası ya da sınav ortalamaları gibi konulara odaklanmak yerine, çocuğun bireysel gelişimine ve çabasına odaklanılmalı,❞ ifadelerini kullandı. Sınav öncesi aile desteğinin, çocuğun kendine güven duymasını sağlayarak başarıya katkı sunduğunu da sözlerine ekledi.
Sınav Kaygısını Azaltmak İçin Uzman Önerileri
Uzmanlar, sınav kaygısıyla başa çıkmak için şu önerilerde bulundu: Zamanı verimli yönetmek için günlük çalışma planı oluşturmak ve son haftaya konu bırakmamak; beslenme ve uykuyu önemseyerek yeterli uyku almak, aşırı şeker ve kafeinden kaçınmak; gerçekçi düşünerek kaygıyı normal kabul etmek yerine “Kaygılanmamalıyım” gibi düşüncelerden uzak durmak; titreme, terleme gibi fiziksel belirtileri geçici ve doğal kabul etmek; nefes ve gevşeme egzersizleri uygulamak; son günlere konu bırakarak ertelemekten kaçınmak; başkalarıyla değil, kendi gelişimiyle ilgilenerek kıyaslamalardan uzak durmak; yeni besinler ya da ilaçlar deneyerek vücudun alışık olmadığı şeylerden kaçınmak; “Başaramayacağım” yerine “Elimden geleni yapacağım” diyerek olumsuz düşünceleri yeniden çerçevelemek; ve uyku sorunları, yoğun kaygı ve işlevsellikte bozulma varsa uzman desteği almak.
Uzmandan Sınav Süreci Değerlendirmesi
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş son olarak şunları ekledi: ❝LGS ve YKS sadece bir sınav. Bu süreçte iyi hazırlanmak kadar, iyi hissetmek de başarıyı doğrudan etkileyen faktörlerden biridir. Kaygıyı tanımak ve yönetmek daha önemlisi inanmak gerekiyor.❞
