Üretici Market Arasındaki Fiyat Farkı Rekor Kırdı, Tarımsal Girdi Fiyatları Yükseldi
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Haziran ayına ait üretici-market fiyat farkları ve tarımsal girdi fiyatlarındaki artışları değerlendirdi. Bayraktar, özellikle gübre fiyatlarındaki yüksek artışın ve üretici ile market arasındaki fiyat makasının çiftçiyi ve tüketiciyi olumsuz etkilediğini belirtti.
Tarımsal Girdi Maliyetlerinde Büyük Artış
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın açıklamalarına göre, İran-İsrail arasındaki gerilim gübre fiyatlarını hızla yükseltti. Türkiye’nin gübre hammaddesinde yüzde 90 oranında dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Bayraktar, ❝Savaşın sevkiyat yollarını kısıtlaması, gübre fiyatlarını artırdı❞ ifadelerini kullandı. Bu durumun tarımsal üretim maliyetlerini doğrudan etkilediği bildirildi. ÜRE gübresinin fiyatının bir ayda yüzde 38,5 artarak 27 bin 192 liraya ulaştığı, yıllık artışın ise yüzde 99,4 olduğu kaydedildi. DAP gübresinin yüzde 12,9 artışla 30 bin 521 liraya, 20.20.0 kompoze gübrenin yüzde 10,7 artışla 19 bin 198 liraya yükseldiği belirtildi. Amonyum Sülfat ve Amonyum Nitrat gübrelerinde de sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 3,1 oranında artış yaşandı. Tarımsal girdilerdeki artış sadece gübre ile sınırlı kalmadı. Mazot fiyatı aylık yüzde 6,2, yıllık ise yüzde 15,1 artışla litre başına 49,89 TL’ye çıktı. Süt ve besi yemi fiyatlarının yüzde 30, elektrik fiyatlarının ise yüzde 47 yükseldiği açıklandı.
Yüksek Girdi Maliyetlerinin Çiftçiye Etkisi
Şemsi Bayraktar, mısır, ayçiçeği ve çeltik gibi ürünlerin gübreleme döneminde yüksek girdi fiyatları nedeniyle çiftçilerin büyük zorluk yaşayacağını vurguladı. Bayraktar, gübre alımı yapamayan çiftçilerin ciddi verim kaybıyla karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu. Nisan ayında yaşanan zirai don ve tarımsal kuraklığın meyve ve tahıl üretimini olumsuz etkilediğini belirten Bayraktar, artan girdi fiyatlarının bu zararı daha da büyüteceğini ifade etti. TZOB Genel Başkanı, çiftçilerin desteklenmesi amacıyla 2025 tarım desteklerinin artırılmasını talep etti.
Üretici ve Market Arasındaki Fiyat Farkı
Haziran ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkının bazı ürünlerde rekor seviyelere ulaştığı açıklandı. Karpuzda bu farkın yüzde 600’e ulaştığı tespit edildi. Üreticide 2 TL olan karpuzun market raflarında 14 TL’den satıldığı belirtildi. Kuru soğan yüzde 284, kabak yüzde 261,6, nohut yüzde 225,5 ve kuru fasulye yüzde 220,8 farkla karpuzu takip eden ürünler oldu. Market fiyatlarında limon yüzde 42 artarken, karpuz yüzde 67,5 düşüşle en fazla fiyatı azalan ürün oldu. Üretici fiyatlarında ise kırmızı mercimek yüzde 43,1 artışla dikkat çekerken, karpuzun üretici fiyatının yüzde 89,5 düştüğü kaydedildi.
Fiyat Değişimlerinin Arkasındaki Nedenler
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ürünlerdeki fiyat değişimlerinin nedenlerine de değindi. Kırmızı mercimek ve maydanoz fiyatlarındaki yükselişin arz azlığından kaynaklandığını, sivri biberde ise talebin artmasıyla fiyatların yükseldiğini belirtti. Limondaki fiyat artışının ise don olayları nedeniyle yaşanan rekolte düşüşüne bağlandığı ifade edildi. Salatalık, patlıcan, domates ve kabak fiyatlarındaki düşüşün ise arz artışından kaynaklandığı açıklandı. Adana’da yaşanan aşırı sıcakların domates fiyatlarını daha da aşağı çektiği, karpuzda ise ekim alanlarının genişlemesi ve talebin düşük kalmasının fiyatları 1,5 TL seviyelerine kadar indirdiği bilgisi verildi. Kuru soğan ve patateste hem üretim artışı hem de düşük talebin fiyatları düşürdüğü belirtildi.
