James Webb Uzay Teleskobu, evrenin en erken dönemlerine ait bir pencere aralayarak bugüne dek tespit edilen en uzak galaksiyi keşfetti. “MoM-z14” adı verilen bu galaksinin, Büyük Patlama’dan yalnızca 280 milyon yıl sonra oluştuğu hesaplanıyor.
Evrenin En Uzak Galaksisi Keşfedildi
James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin başlangıcına dair önemli bir keşfe imza attı. Teleskop, Büyük Patlama’dan sadece 280 milyon yıl sonra var olduğu düşünülen ve “MoM-z14” olarak adlandırılan yeni bir galaksi gözlemledi. Bu keşif, MoM-z14’ü bugüne dek tespit edilen en uzak gökcismi konumuna taşıdı. Keşif, MIT Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden Rohan Naidu liderliğindeki bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirildi.
Keşfin Detayları ve Mesafesi
MoM-z14’ün keşfi, erken evreni incelemeye yönelik Mirage (veya Miracle) adlı spektroskopik araştırma kapsamında yapıldı. Galaksinin kırmızıya kayma (redshift) değeri z = 14.44 olarak ölçüldü. Bu ölçüm, galaksiden gelen ışığın yaklaşık 13.5 milyar yıl önce yayıldığını gösteriyor. Bu değer, daha önceki rekoru elinde tutan JADES-GS-z14-0 galaksisinin z = 14.32 değerini geride bıraktı. Araştırma sonuçları, arXiv.org platformunda yayımlandı. Bilim insanları, bu tür parlak galaksilerin varlığının, galaksi oluşumu hakkındaki mevcut anlayışı zorladığını belirtiyor.
Galaksinin Özellikleri ve Yapısı
Spektroskopik analizler, MoM-z14’ün ışığının ağırlıklı olarak yıldızlardan kaynaklandığını ortaya koydu. Bu durum, galaksinin ışığını süper kütleli bir kara delikten ziyade, çok sayıda ve muhtemelen süper kütleli yıldızlardan aldığını gösteriyor. Ayrıca, galaksinin azot-karbon oranının Güneş’inkinden daha yüksek olduğu tespit edildi. Bu kimyasal bileşimin, Samanyolu’na ait eski yıldız kümelerinin yapısına benzemesi, galaksi evriminin farklı zaman dilimleri arasındaki potansiyel bağlara işaret ediyor. MoM-z14’te ayrıca kompakt ve yayılmış olmak üzere iki farklı morfolojik yapı gözlemlendi. Kompakt bölgelerin daha yoğun azot yayımı yaptığı, yayılmış bölgelerin ise bu açıdan daha zayıf kaldığı belirtildi. Araştırmacılar, bu durumun galaksilerin kimyasal yapısı ile fiziksel biçimi arasında bir ilişki olabileceğini düşünüyor.
Erken Evrene Bakış ve Gelecek
Bilim insanları, MoM-z14 gibi galaksilerin varlığının evrenin ilk zamanlarına dair bilgimizi önemli ölçüde değiştirebileceğine inanıyor. Bu keşiflerin, evrenin ilk yıldızlarının ve galaksilerinin ne zaman ve nasıl oluştuğu gibi temel soruları yeniden gündeme getirdiği vurgulanıyor. Önümüzdeki yıllarda fırlatılması planlanan Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu gibi yeni görevlerle, MoM-z14 benzeri yüzlerce galaksinin daha keşfedilebileceği tahmin ediliyor. Araştırma ekibi, JWST’nin yeteneklerinin erken evrene bakış açısını hayal bile edilemeyecek noktalara taşıdığını belirterek, ❝JWST, evrenin en erken dönemlerine dair gözlemlenebilir ufkumuzu hayal bile edemeyeceğimiz noktalara taşıyor. Artık ilk yıldızların oluştuğu dönem bizden çok uzakta değil❞ şeklinde bir değerlendirmede bulundu.
