—
İstanbul Deprem Riskine Karşı Kentsel Dönüşüm Tartışmaları: Prof. Dr. Zakir Avşar’ın Değerlendirmesi
Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da yaşanan 6.2 şiddetindeki deprem, kentteki deprem hazırlığı ve kentsel dönüşümün önemi konularını yeniden gündeme taşıdı. Prof. Dr. Zakir Avşar, kaleme aldığı ❝İstanbul depreminin düşündürdükleri…❞ başlıklı yazısında, yıllardır konuşulan ancak çözüm süreci yavaş ilerleyen kentsel dönüşümün mevcut durumunu ve ilgili kurumların rolünü değerlendirdi.
İstanbul’da Deprem Riski ve Kentsel Dönüşümün Gerekliliği
Prof. Dr. Zakir Avşar’ın yazısına göre, İstanbul’da 7.5 milyon yapı bulunuyor ve bunlardan 1.5 milyonu risk altında. Yazıda, 600 bin bağımsız bölümün ise her an çökme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor. Kentsel dönüşümün, deprem başta olmak üzere afet risklerini azaltmak, yaşam kalitesini yükseltmek ve plansız yapılaşmayı düzeltmek için şart olduğu vurgulanıyor.
Bakanlığın Kentsel Dönüşüm Çalışmaları
Yazıda aktarıldığına göre, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İstanbul’un 39 ilçesinde toplam 365 farklı alanda kentsel dönüşüm faaliyetleri yürütüyor. Bakanlığın ❝Yarısı Bizden❞ kampanyasının da devam ettiği ifade ediliyor. 2012 yılından bu yana İstanbul’da 923 bin bağımsız bölümün dönüşümünün tamamlandığı ve yaklaşık 208 bin 915 bağımsız bölümün dönüşüm sürecinin devam ettiği bilgisi yazıda yer alıyor.
Yerel Yönetimlerin Rolü ve Eleştiriler
Prof. Dr. Avşar’ın yazısı, kentsel dönüşümde önemli sorumlulukları olan yerel yönetimlerin, özellikle de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) ve CHP’li belediyelerin bu süreçteki tutumuna dair eleştiriler içeriyor. Yazıda, CHP’nin ülke genelinde ortak, sistematik bir kentsel dönüşüm politikasının olmadığı ve belediyelerin farklı uygulamalar sergilediği belirtiliyor. Ayrıca, CHP’li belediyelerde dönüşüm süreçlerinin genellikle uzun sürdüğü ve karar alma mekanizmalarının yavaş olduğu öne sürülüyor. Avşar’ın yazısında, İBB ve ilçe belediyeleri arasında siyasal sürtüşmenin süreçleri kilitleyebildiği ve halkın zararına olabildiği iddia ediliyor. Yazıdaki bir iddiaya göre, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun 2019’daki ❝100 bin konutluk dönüşüm❞ vaadinin gerçekleşme oranının ❝sıfıra yakın❞ olduğu ve 6 yılda sadece 11 bin konut üretildiği ifade ediliyor. Prof. Dr. Avşar, bazı mahallelerde halkın yenileme isteğine rağmen CHP’li belediyelerin ❝sosyal direnç❞ gösterdiğini ve bunun ❝hem yapmıyor, hem yaptırmıyor❞ şeklinde bir durum yarattığını belirtiyor. Yazıda yer alan bir diğer ciddi iddia ise, ❝AK Parti hükümetleri depreme karşı vatandaşı daha güvenli konutlarda yaşatmak için kentsel dönüşüm projeleri yapmaya çalışırken… İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve ekibi, İstanbul’da kentsel dönüşümü akamete uğratmak için 5 ilçede 43 ayrı dava açmış❞ şeklinde dile getiriliyor. Ayrıca, Beykoz Tokatköy’de ❝halkı kışkırtmak için marjinal sol örgütlerle hareket ederek sokak olayları çıkardığı❞ iddiası da yazıda yer alıyor.
Sosyal Konut Projeleri ve Dezenformasyon İddiaları
Avşar’ın yazısı, kentsel dönüşüm dışındaki sosyal konut projelerine de değiniyor. Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından başlatılan 250 bin konutluk proje kapsamında İstanbul’da 50 bin sosyal konut inşasının sürdüğü belirtiliyor. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) geçen yıl aralık ayında ihalelerini tamamladığı ve Arnavutköy Baklalı mevkisinde 28 bin 100 konutun inşasına başladığı bilgisi veriliyor. Yazıya göre, yaklaşık 5 aylık süreçte 3 bin 900 konut tamamlanma aşamasına geldi ve bu konutların yıl sonuna kadar teslim edilmesi planlanıyor. 50 bin konutun tamamlanmasıyla 200 bin kişinin, Arnavutköy’deki 28 bin 100 konutla ise 120 bin kişinin deprem riskinden kurtarılarak güvenli barınma imkanına kavuşturulmasının hedeflendiği yazıda ifade ediliyor. Prof. Dr. Avşar, bu projelere yönelik ❝lüks konutmuş, Araplara satılacakmış, Kanal İstanbul içinmiş❞ gibi iddiaların ❝dezenformasyon❞ olduğunu savunuyor. Yazıya göre, bu konutlar için 3 milyon İstanbullu başvurmuş, kuraları çekilmiş ve başvuru bedelleri ödenmiş. İmamoğlu’nun ❝Yokluğumu fırsat bilip başladılar❞ şeklindeki sözlerine karşı ise yazıda, ihalelerin geçen yıl aralık ayında, yani İmamoğlu’nun tutuklanmasından 4 ay önce tamamlandığı belirtiliyor. Yazı, bu projelerle ilgili atılan her adımın yürürlükteki imar planlarına göre yapıldığını ve bu planların ilgili tüm kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak hazırlandığını öne sürüyor.
Bütçe Ayırımları ve Dönüşüm Vaadi
Yazıda, İBB’nin 2025 yılı bütçesindeki harcama kalemlerine dikkat çekiliyor. Prof. Dr. Avşar’ın değerlendirmesine göre, İBB’nin 2025’te kültürel etkinliklere (konser ve festivaller dahil) 5 milyar 141 milyon TL, Basın Yayın ve Halkla İlişkiler’e ise 7 milyar 45 milyon TL ayırdığı belirtiliyor. Yazıda, sadece bu iki birim için reklam ve konser organizasyonlarına 12 milyar 186 milyon TL, buna karşılık deprem ve kentsel dönüşüm için ise 3 milyar 700 milyon TL tahsis edildiği ifade ediliyor. Bu durumun, 2025 bütçesinin sadece yüzde 0.89’luk diliminin kentsel dönüşüme ayrıldığı anlamına geldiği yazıda vurgulanıyor. Yazı, genel durumun ❝gölge etme başka ihsan istemez❞ şeklinde özetlenebileceği yorumuyla son buluyor.
—
