“`
Rekor Düzeyde Helyum-3 Salınımı Güneş’te Gözlemlendi
Güneş’te Ekim 2023’te yaşanan olağanüstü bir olayda, rekor düzeyde helyum-3 izotopu salınımı tespit edildi. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA’nın ortak uzay aracı Solar Orbiter tarafından gözlemlenen olay, helyum-3 yoğunluğunun normalin 180 bin katına çıkmasıyla kayıtlara geçti. Bu nadir izotopun kaynağı olarak, Güneş’teki bir koronal delikten fışkıran sıra dışı bir güneş jeti belirlendi.
**Güneş’te Nadir Görülen Helyum-3 İzotopu Rekor Düzeyde Uzaya Fırlatıldı**
2023 yılının Ekim ayının sonlarında, Güneş yüzeyinde meydana gelen dikkat çekici bir olay bilim dünyasının ilgisini çekti. Güneş’in atmosferinde (korona) bulunan bir koronal delikten kaynaklanan güçlü bir güneş jeti, uzaya eşi görülmemiş miktarda helyum-3 izotopu fırlattı. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA’nın ortak projesi Solar Orbiter uzay aracı, 24-25 Ekim 2023 tarihlerinde bu olayı gözlemlerken, helyum-3 yoğunluğunun olağan seviyelerin 180 bin katına ulaştığını saptadı.
**Koronal Delikten Kaynaklanan Güneş Jeti Helyum-3 Zenginleşmesine Neden Oldu**
ABD Southwest Araştırma Enstitüsü’nden astrofizikçi Radoslav Bučík liderliğindeki bilim insanları, bu olağanüstü helyum-3 salınımının kökenini, Güneş’in koronal deliğinin kenarından doğan ve yalnızca hafif elementler taşıyan ender bir güneş jetine dayandırdı. Helyum-3 izotopunun Güneş Sistemi’nde nadir bulunduğu belirtilirken, helyum-4’e göre daha hafif yapısıyla dikkat çekiyor. Ortalama olarak her 2.500 helyum-4 iyonuna karşılık yalnızca bir helyum-3 iyonu bulunmasına rağmen, güneş jetlerinin helyum-3’ü seçici bir şekilde hızlandırdığı tespit edildi. Bu durumu ❝Güneş jetleri, helyum-3’ü benzersiz yük-kütle oranı nedeniyle yüksek hızlara veya enerjilere tercihli olarak hızlandırıyor gibi görünüyor❞ sözleriyle açıklayan Bučík, güneş jetlerinin bu izotopu kayda değer ölçüde artırdığını vurguladı.
**Rekor Düzeydeki Helyum-3 Salınımı Bilim Dünyasında Heyecan Yarattı**
Normal koşullarda güneş rüzgarında %0,002 civarında bulunan helyum-3 oranı, güneş jetleri vasıtasıyla 10.000 kata kadar çıkabiliyor. Ancak Ekim 2023’teki olay, bu sınırları aşarak şimdiye dek kaydedilmiş en yüksek helyum-3 salınımı olarak tarihe geçti. Koronal deliklerin, Güneş atmosferinde düşük yoğunluklu ve serin bölgeler olduğu, bu bölgelerden manyetik alanların daha kolay geçiş yapması sebebiyle güneş rüzgarlarının serbestçe uzaya kaçabildiği belirtildi. Bu durum, helyum-3 gibi hafif izotopların yüksek hızlarda uzaya taşınmasına olanak sağlıyor. Buçík ve ekibi, olayın gerçekleştiği bölgedeki manyetik alanın beklenenden zayıf olduğunu belirterek, ❝Bu durum, helyum-3 zenginleşmesinin düşük türbülanslı ve zayıf manyetize plazmalarda daha sık gerçekleştiğini öne süren teorileri destekliyor❞ açıklamasında bulundu.
**Solar Orbiter Sayesinde Nadir Olay Daha Net Gözlemlendi**
1999 ile 2023 yılları arasında sadece 19 benzer kimyasal yapıya sahip olayın kaydedildiği belirtilirken, Ekim 2023’teki olayda helyum-3’ün yanı sıra karbon, azot, silikon ve kükürt gibi elementlerin de yüksek miktarda bulunduğu, demir gibi ağır elementlerin ise düşük seviyede kaldığı tespit edildi. Bilim insanları, bu tür helyum-3 yoğunluklu olayların ya nadiren yaşandığını ya da çoğu zaman tespit edilemeyecek kadar zayıf olduğunu ifade ediyor. Solar Orbiter’in Dünya ile Güneş arasında stratejik bir konumda bulunması, bu tür olayların daha hassas bir şekilde gözlemlenmesine imkan tanıdı. Söz konusu araştırmanın sonuçları, The Astrophysical Journal adlı bilimsel dergide yayınlandı.“`
