Ankara Sanayi Odası (ASO), “Ankara’nın ve İllerin Dış Ticaretinin Teknolojik Analizi (2004-2024)” başlıklı Çalışma Raporu’nu yayımladı. Rapor, Ankara’nın 2024 yılında 15 milyar dolarlık ihracatında yüzde 12,1’lik yüksek teknoloji payı ile Türkiye ortalaması olan yüzde 3,6’nın ve diğer büyük sanayi illerinin oldukça üzerinde bir performans sergilediğini ortaya koydu. Türkiye’nin toplam yüksek teknolojili ihracatının yüzde 20’sini tek başına gerçekleştiren Ankara, özellikle savunma ve havacılık sektörlerindeki güçlü potansiyeliyle dikkat çekti.
Ankara Yüksek Teknolojili İhracatta Liderliğini Sürdürüyor
ASO’nun 2004-2024 yıllarını kapsayan dış ticaret raporuna göre, Ankara 2024 yılı itibarıyla yüksek teknoloji ihracatında Türkiye lideri konumunda bulunuyor. Geçen yıl 15 milyar dolarlık toplam ihracat gerçekleştiren Ankara’nın bu ihracatının yüzde 12,1’ini yüksek teknolojili ürünler oluşturdu. Bu oran, Türkiye ortalaması olan yüzde 3,6’yı açık ara geride bırakırken, İstanbul (yüzde 4,5), İzmir (yüzde 2), Kocaeli (yüzde 1,3), Bursa (yüzde 0,5) ve Gaziantep (yüzde 1,5) gibi diğer büyük sanayi şehirlerinin de önünde yer aldı. Ankara, 1,7 milyar dolarlık yüksek teknolojili ihracat hacmi ile Türkiye’nin toplam yüksek teknolojili ihracatının beşte birini karşıladı.
Savunma ve Havacılık Sektörleri Öne Çıkıyor
Ankara’nın yüksek teknolojili ihracatındaki başarısında savunma ve havacılık sektörlerinin önemli rolü bulunuyor. Rapor verilerine göre, Türkiye’nin toplam silah ve mühimmat ihracatının yüzde 55’i Ankara’dan yapıldı. Savunma ve havacılık ürünlerinin yanı sıra “ölçme, kontrol, test, seyrüsefer” amaçlı alet ve cihaz ihracatı da 374 milyon dolara ulaşarak yüksek teknoloji sınıfındaki ihracatın artışına katkı sağladı. Ankara’nın yüksek teknolojili ürünlerdeki dış ticaret açığı da yüzde 49’a gerileyerek en düşük seviyelerinden birine ulaştı. Raporda ayrıca, 2024 yılında Ankara’nın ihracat pazar yoğunluğunun azaldığı, rekabetçiliğin arttığı belirtildi. Ankara’nın ihracat yaptığı ilk 10 ülkenin toplam ihracattaki payı 2023’teki yüzde 52’den 2024’te yüzde 46’ya düştü.
ASO-İLTEK Skoru Yüksek İller Yüksek Teknolojili Ürün İhracatında Önde
Raporda, Türkiye’nin yüksek teknolojili üretim ve ihracat kapasitesinin sınırlı bir coğrafi alanda yoğunlaştığı vurgulandı. İllerin Teknolojik Gelişmişlik Endeksi (ASO-İLTEK) ile dış ticaret rakamları karşılaştırıldığında, Endeks skoru yüksek olan illerin yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatında da ön sıralarda yer aldığı görüldü. Raporda, yüksek teknolojili ürün ihracatına ulaşmada ASO-İLTEK’te yer alan 37 değişkenin birlikte değerlendirilerek politika oluşturulması ve kaynak aktarımının buna göre yapılması gerektiği değerlendirmesi yapıldı.
Yüksek Teknoloji İhracatı İçin Hedef Odaklı Politikalar Gerekiyor
ASO raporunda, Türkiye’nin orta yüksek teknoloji ihracatının son 10 yılda ivme kazanmasına karşın yüksek teknoloji ihracatının yerinde saydığına dikkat çekildi. Bu durumun aşılması ve dünya ticaretinden daha fazla pay alınması amacıyla hedef odaklı politika formülasyonlarının geliştirilmesi gerektiği belirtildi.
Rapordan Politika Önerileri
Raporda, Türkiye’nin katma değeri yüksek ürünlerdeki ihracat performansını artırmak ve küresel değer zincirlerinde üst sıralara çıkmak için çeşitli politika önerileri sunuldu. Bu öneriler arasında Ar-Ge yatırımlarının GSYİH içindeki payının artırılması, üniversite-sanayi iş birliği mekanizmalarının etkinleştirilmesi, nitelikli insan kaynağı gelişimi için yapısal reformlar yapılması, patent ve ticarileştirme süreçlerinde mentorluk sağlanması, inovasyon odaklı destek sistemleri kurulması, beceri uyum programları yürütülmesi, dijital ve yeşil becerilere yönelik mesleki gelişim modelleri geliştirilmesi yer aldı. Ayrıca, Ankara’nın savunma sanayii başarısının diğer yüksek teknoloji sektörlerine yaygınlaştırılması için inovasyon odaklı teşvik mekanizmaları tasarlanması, teknoloji transfer süreçlerinin kolaylaştırılması, bölgeler arası iş birliklerinin desteklenmesi ve KOBİ’lerin teknoloji yatırımlarını destekleyecek finansman modelleri geliştirilmesi de önerildi.
ASO Başkanı Ardıç: ❝Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı yüksek teknolojili ihracatımızı artırmak❞
ASO Başkanı Seyit Ardıç, rapora ilişkin değerlendirmesinde, Ankara’nın yüksek teknolojili ihracat payında büyük sanayi kentleri arasında lider olmasından gurur duyduklarını ifade etti. Ankara’nın üniversiteleri, insan kaynağı ve girişimcilik gücüyle büyük bir potansiyeli olduğuna dikkat çeken Ardıç, ❝Ankara, savunma ve havacılık sanayideki lider pozisyonuyla yüksek teknolojili üretimde ve ihracatta farkını ortaya koyuyor ve Türkiye’nin rotasını belirliyor. Ankara’yı sanayi ve teknolojinin başkenti yapma hedefiyle çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz❞ dedi.
Başkan Ardıç, sürdürülebilir kalkınmanın anahtarının yüksek teknolojili ihracatı artırmak olduğunu vurgulayarak, ❝Gelişmekte olan ülkelerde yüksek teknolojili ihracatın payı yüzde 20’ler civarında olmasına rağmen Türkiye’de yüzde 3,6. Yüksek teknolojili ihracatımızı artırmak için kamu politikalarıyla birlikte üniversitelerimize ve vizyoner sanayicilerimize de büyük sorumluluk düşüyor. Bilim ve teknoloji ile sanayi arasında çok güçlü bir ekosistem oluşturmak zorundayız. Fiyat rekabetinin yanında verimliliği artırmak için yeniliğe, Ar-Ge’ye ve ikiz dönüşüme daha çok odaklanmalıyız❞ diye konuştu.
Ardıç, ASO’nun raporunun politika yapıcılara önemli bir kaynak sunacağına ve Türkiye’nin teknoloji temelli büyüme modeline geçiş sürecine katkı sağlayacağına inandığını sözlerine ekledi.
