TCMB’den Zorunlu Karşılık ve Kredi Düzenlemesi: TL Geçiş Hedefleri Yumuşadı, KOBİ Kredileri Kapsam Dışı Kaldı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), finansal istikrarı desteklemek ve kredi akışkanlığını artırmak amacıyla zorunlu karşılık sistemine yönelik yeni bir düzenlemeye gitti. 5 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren değişiklikle, Türk Lirası’na geçiş oranlarında esneklik sağlanırken, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) finansmana erişimi konusunda önemli adımlar atıldı.
TL Geçiş Hedeflerinde Yumuşama
Yeni düzenleme kapsamında, mevduat bankaları için geçerli olan Kur Korumalı Mevduat (KKM) yenileme ve Türk Lirası’na geçiş oranı yüzde 60’tan yüzde 40’a düşürüldü. Katılım bankaları için bu oran yüzde 45’ten yüzde 25’e çekildi. Belirlenen yeni oranların altında kalan bankalara uygulanmaya devam edecek olan yüzde 8’lik komisyon kesintisi ise aynı kaldı. Bu adımın, bankalar üzerindeki hedef baskısını azaltırken, TL mevduatlarını teşvik etmeye devam etmeyi amaçladığı belirtildi.
Zorunlu Karşılıklara Faiz veya Telafi Ödemesi
Bloomberg HT’den Sevcan Ersözlü’nün haberine göre, Merkez Bankası ayrıca TL’ye geçiş oranını belirlenen eşiklerin üzerinde tutan bankalara, tuttukları zorunlu karşılıklar üzerinden faiz veya telafi ödemesi yapacak. Bu mekanizmanın, sistemin esnekliğini artırması ve bankalara Türk Lirası’nı özendiren ek bir teşvik sunması hedefleniyor.
Reeskont Kredileri Büyüme Hesabından Çıkarıldı
Düzenleme, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler için kullandırılan reeskont kredilerini de etkiliyor. Bu krediler, yeni kurallara göre kredi büyümesi hedefi kapsamında değerlendirilmeyecek ve bankaların bilanço içi büyüme sınırlarının dışında tutulacak. Bankacılık sektörü kaynakları, reeskont kredilerinin halihazırda pratikte ❝gayri nakdi❞ kredilere benzer şekilde izlendiğini ve bu değişikliğin toplam kredi hacmini doğrudan önemli ölçüde etkilemesinin beklenmediğini ifade etti.
KOBİ’lere Nefes Kredisi İmkanı
Düzenlemenin küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik en somut adımı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Nefes Kredisi uygulamasının kredi büyüme sınırları dışında bırakılması oldu. Merkez Bankası’nın bilgilendirme yazısında kredi büyüme hesaplamasına dahil edilmeyeceği belirtilen bu kaynağın, KOBİ’lerin finansmana erişiminde ciddi bir kolaylık sunması bekleniyor. TOBB’dan yapılan açıklamaya göre, 8-9 Temmuz tarihleri arasında başvuruları alınacak Nefes Kredisi için Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Akbank, Yapı Kredi, Denizbank ve Ziraat Katılım şubelerine müracaat edilebilecek. Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaletiyle sunulan bu kredilerde, firmalar azami 2,5 milyon TL’ye kadar finansman kullanabilecek. Kredilerde 6 ay geri ödemesiz dönem bulunuyor ve toplamda 36 aya kadar vadeyle kullandırılacak.
Yeni zorunlu karşılık düzenlemesi ve kredi uygulama değişiklikleri, bankacılık sektöründe daha esnek bir yapı oluşturmayı ve politika faizinin etkinliğini artırmayı hedefliyor. Özellikle KOBİ’lere yönelik Nefes Kredisi’nin büyüme hesaplamaları dışında tutulması, işletmelerin finansman olanaklarını genişletme potansiyeli taşıyor. Düzenlemenin, bankaların TL varlıkları ve kredileri konusundaki stratejilerini de etkilemesi bekleniyor. Uygulamayla ilgili detaylar ve yansımalar ilgili kurumlar ve sektör temsilcileri tarafından takip ediliyor.
